Polska Szkoła Tkaniny Artystycznej
Jest nieoczywista i niszowa. Wręcz elitarna. Tkanina artystyczna. Prekursorką była tu niewątpliwie Magdalena Abakanowicz, której instalacja "Caminando" sprzedana w zeszłym roku za ponad 8 milionów złotych stała się najdroższym w historii dziełem sztuki w Polsce. Poza Abakanowicz 21 kwietnia na pierwszej w kraju aukcji poświęconej w całości tkaninie artystycznej będziemy mogli zlicytować prace innych najważniejszych twórców sztuki włókna, m.in. Jolanty Owidzkiej, Marii Teresy Chojnackiej, Barbary Levittoux-Świderskiej, Bolesława Tomaszkiewicza czy Andrzeja Rajcha. Wszystkie obiekty zobaczyć można będzie od 14 kwietnia na wystawie "Polska Szkoła Tkaniny Artystycznej".
Podczas gdy w latach 60. i 70. mężczyźni tworzyli monumentalne dzieła w twardych i wymagających surowcach, siłą polskiej sztuki była właśnie tkanina artystyczna, w której prym wiodły kobiety. Stała się ona środkiem wyrazu dla wielu artystek, a z perspektywy czasu ich działalność wydaje się mieć wręcz emancypacyjny charakter. Polska Szkoła Tkaniny Artystycznej zjednoczyła artystki i artystów, którzy o materiale zaczęli myśleć w nowatorski sposób. Tkanina służyła im do gry z formą, perspektywą, fakturami i światłem.
Kobiecy wątek szczególnym echem odbił się w twórczości Magdaleny Abakanowicz, uznawanej za jedną z głównych przedstawicielek nurtu. Jej przestrzenne wiszące formy – abakany oglądać można na całym świecie. Pokazywane były m.in. w nowojorskim MoMA i paryskim Centre Pompidou. Jej dzieła zacierają granicę pomiędzy tkaniną a rzeźbą. Stanowią niezwykłe połączenie monumentalizmu z miękkością materiału. To właśnie one w 1962 roku zapewniły artystce wygraną podczas Biennale Tkaniny Artystycznej w Lozannie i zrewolucjonizowały myślenie o tkaninie artystycznej. W czerwcu tego roku w londyńskim Tate Modern odbędzie się monograficzna wystawa Abakanowicz koncentrująca się na jej dorobku w zakresie tkaniny. Prezentowane będą na niej zarówno studenckie projekty tkanin użytkowych po przestrzenne abakany zgromadzone z kolekcji na całym świecie. Z kolei w kwietniu DESA Unicum zaprezentowana zostanie praca Abakanowicz "Dorota" z 1965 roku. To tkanina, która powstała w wyniku połączenia sizalu, włosia i wełny.
Jednym tchem, obok Abakanowicz, wśród prekursorów tkaniny artystycznej na świecie wymienia się Jolantę Owidzką. Kluczowe w jej twórczości było zastosowanie tkaniny we wnętrzach nowoczesnych mieszkań i w przestrzeni publicznej. Zrealizowała ponad pięćdziesiąt monumentalnych tkanin do wnętrz teatrów, filharmonii, banków i hoteli. Jej prace znajdowały się m.in. w biurach LOT-u. W 1960 roku w Zachęcie odbyła się jej indywidualna wystawa, która uznawana jest za początek Polskiej Szkoły Tkaniny. Twórczość artystki zyskała rozgłos na całym świecie, jej wystawy indywidualne zobaczyć można było między innymi w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Szwecji, Szwajcarii i Libanie. Na wystawie zaprezentowane zostaną jej dwie prace – "Eratercula arctica" z 1994 roku oraz "Komponowanie materii czasu II" z roku 2017. Oba dzieła cechuje nowatorskie połączenie bawełny, konopi i lnu. W "Eratercula arctica" artystka wykorzystała również skórę naturalną.
W nieco inny sposób do tkaniny podchodziła Maria Teresa Chojnacka. Dla niej najistotniejsza była faktura, fascynowała ją różnorodność węzłów tkackich. Chętnie eksperymentowała z nowymi technikami. Przy pomocy tkackich splotów chciała opisywać zjawiska otaczającego świata. Pracę "Łańcuchy" zobaczyć będzie można na kwietniowej wystawie. Jest to przestrzenna kompozycja wykonana ze splecionych ze sobą sizalowych włókien. Zrytmizowane, architektoniczne dzieło zaskakuje rozmachem i nowatorstwem.
Na polu tkaniny artystycznej sukcesy odnosili również mężczyźni. Zaprezentowana zostanie m.in. praca "Pontyfix I" autorstwa Wojciecha Sadleya. Jest to przestrzenna kompozycja wisząca, która przypomina kobiecy gorset w odcieniu intensywnej czerwieni. Ten niekonwencjonalny artysta nieustannie eksperymentuje z materiałami, technikami oraz kolorem. Zupełnie inne podejście do tematu zaobserwować można w dziele Andrzeja Rajcha "Gracje A 36". Kompozycje tego artysty są wynikiem niezwykle oryginalnych technik tworzenia. Początkowo Rajch modelował czarno-białą tkaninę, a osiągnięty efekt utrwalał na fotografii, która służyła mu jako źródło inspiracji do wykonania finalnego obiektu. Powstała w ten sposób praca zachwyca efektem trójwymiarowości.
Ponadto zobaczyć można będzie dzieła twórców takich jak Dominika Krogulska, Magdalena Soboń czy Włodzimierz Cygan. Wystawa "Polska Szkoła Tkaniny Artystycznej" w DESA Unicum potrwa do 21 kwietnia. W ten sam dzień wszystkie prace zostaną zlicytowane.