Kolekcjonerzy Sztuki Współczesnej w Polsce

Weronika Daniluk

Olga Winiarczyk

W kontekście aukcji dzieł sztuki z Kolekcji Piotra Bazylko warto przywołać sylwetki kilku kolekcjonerów sztuki współczesnej. W ostatnich latach trend związany z zainteresowaniem prywatnych kolekcjonerów sztuką najnowszą rozwija się na coraz większą skalę. Tendencja ta ma znaczący wpływ na kształtowanie się międzynarodowego rynku sztuki, nie dziwi więc, że coraz więcej osób również w Polsce patrzy na sztukę nowoczesną nie tylko wrażliwym, ale i inwestycyjnym okiem. Dobór i zdobywanie prac do autorskiej kolekcji stanowi wyzwanie, przynosi jednak dużo satysfakcji oraz może stać się pasjonującym poszukiwaniem nowych form doświadczania sztuki czy życia w ogóle.

Grażyna Kulczyk

Najbardziej znana polska kolekcjonerka sztuki, jest również promotorką kultury. Swoją pasję zaczęła rozwijać już w czasie studiów prawniczych, rozpoczynając od kolekcjonowania sztuki polskiej, stopniowo rozszerzając o dzieła międzynarodowe. Jednym z przejawów jej wizjonerskiego myślenia stał się "Stary Browar" oraz usytuowana tam galeria Art Stations Foundation. W ten sposób powiększające się zbiory kolekcji mogły być prezentowane szerszej publiczności. Grażyna Kulczyk w swoich inwestycjach kieruje się zasadą 50-50, gdzie kalkulacja biznesowa oraz działania społeczno-kulturalne rozłożone są na zasadzie równowagi w proporcji pół na pół.

Od 2019 kolekcja Grażyny Kulczyk jest na stałe prezentowana w Muzeum Susch, pośród pozostałości średniowiecznego klasztoru w rejonie alpejskim. Oprócz wystaw, odbywają się tam projekty eksperymentalne, wykłady, programy rezydencyjne. Muzeum Susch to przestrzeń do dyskusji i prowadzenia badań sztuki współczesnej, szczególnie dotyczących zrozumienia twórczości artystek. Kolekcja jest w dużej mierze skoncentrowana wokół sztuki konceptualnej, przede wszystkim związanej z kręgiem sztuki Europy Środkowo-Wschodniej. Na terenie przynależącym do muzeum znajdują się prace typu site-specific, in situ, a także indywidualne przestrzenie stworzone do stałej ekspozycji dla prac artystów takich jak: Monika Sosnkowska, Mirosław Bałka, Magdaleny Abakanowicz, Heidi Bucher, Zofii Kulik, Pauliny Ołowskiej, Joanny Rajkowskiej.

Inaugurującą działalność muzeum była kuratorowana przez Kasię Redzisz wystawa "A Woman Looking at Men Looking at Women", poruszająca wiele kluczowych zagadnień dla teorii feminizmu w jego różnorodnych aspektach.

Anna i Jerzy Starakowie

Prace z kolekcji Anny i Jerzego Staraków można oglądać w należącej do małżeństwa siedzibie firmy Spectra Holding w Warszawie. Część zgromadzonych tam prac tworzy reprezentacyjny przegląd polskiej sztuki od czasów powojennych, aż do najnowszych. Główną część kolekcji stanowi malarstwo abstrakcyjne lat 50-tych, 60-tych i 70-tych wyrażające fascynacje właścicieli życiem artystycznym tamtego czasu. Udostępniona dla publiczności część kolekcji zawiera prace artystów takich jak: Magdalena Abakanowicz, Władysław Hasior, Edward Krasiński, Jerzy Nowosielski, Roman Opałka, Andrzej Wróblewski.

Prywatna kolekcja Anny i Jerzego Staraków udostępniona w przestrzeniach budynków przy ul. Bobrowieckiej to propozycja kulturalna, wzorowana na światowych praktykach, która wzbogaca ofertę muzeów i innych instytucji kulturalnych, realizując założenia społecznego zaangażowania biznesu.

Jak mówi Jerzy Starak decyzja o otwarciu kolekcji to przejście od "mieć" do być":

"Z perspektywy czasu z ciekawością patrzę na drogę, jaką przeszedłem - od miłośnika kupującego dzieła sztuki dla własnej satysfakcji do kolekcjonera świadomego i zobligowanego do wspierania, upowszechniania, a zarazem tworzenia zjawisk współczesnej kultury. Dlatego dzisiaj główną motywacją jest tworzenie kolekcji muzealnej odzwierciedlającej nie tylko pasję entuzjasty, ale także badacza dokonującego wyborów podyktowanych wiedzą, wizją i poczuciem odpowiedzialności."

(P. Bazylko, K. Masiewicz, op. cit, s. 133)

Krzysztof Masiewicz

Krzysztof Masiewicz jest pasjonatem polskiej sztuki współczesnej, o której chętnie mówi i pisze, popularyzując trend tworzenia autorskich kolekcji sztuki. W swoich tekstach przytacza historie prac, artystów, konteksty w których funkcjonują, a także emocje, które wzbudzają. Wśród pierwszych świadomych zakupów Krzysztofa Masiewicza były prace Jarosława Modzelewskiego, które określiły preferencje oraz podstawy nowopowstającej kolekcji. Nadal w wyborze prac kieruje się własnymi preferencjami, również tymi związanymi z pokrewieństwem pokoleniowym współczesnych artystów. Krzysztof Masiewicz wskazuje, że najciekawszym aspektem kolekcjonowania sztuki jest zdobywanie wiedzy i tworzenie zbioru, a nie sam fakt posiadania.

Wspomnienie początku znajomości z Piotrem Bazylko, pojawia się we wspólnie napisanym "Przewodniku kolekcjonowania sztuki najnowszej":

"Działo się to w 2006 roku. Na charytatywnej aukcji internetowej licytowałem pracę Jakuba Juliana Ziółkowskiego. Nie był on wtedy jeszcze bardzo znanym artystą, więc spodziewałem się łatwego łupu. Okazało się jednak, że prace Jakuba kupił ktoś inny. Ale udało mi się pozyskać inne dzieła, m.in. fotograficzny portret Pawła Althamera (podpisany przez niego) autorstwa Krzysztofa Gierałtowskiego. Mimo wszystko byłem zawiedziony. Gdy odbierałem prace, zabrakło mi pieniędzy i musiałem pojechać do bankomatu. Gdy wróciłem, ktoś odbierał "mojego" Ziółkowskiego. Zagadnąłem tego osobnika i okazało się, że ja wylicytowałem "jego" Althamera. Zapytałem, czy chciałby się wymienić. Następnego dnia mailem nadeszła odpowiedź: "Zamieniamy się". Tą osobą był oczywiście Krzysztof Masiewicz, z którym się szybko zaprzyjaźniliśmy."

(P. Bazylko, K. Masiewicz, op. cit., s. 349)